e-parenting

Όταν για πρώτη φορά πήρατε το θετικό τεστ εγκυμοσύνης γεμάτοι πρωτόγνωρα και αμφιθυμικά συναισθήματα, όταν για πρώτη φορά ακούσατε το χτύπο του εμβρύου και το σώμα της μέλλουσας μητέρας άρχισε να αλλάζει μορφή, τότε ξεκίνησε το νέο ταξίδι γονεικότητας στη ζωή σας. Το μικρό σας σποράκι άρχισε να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται σε ενεργητικό έμβρυο, που μεγάλωνε προκαλώντας στη μαμά εμετούς, πρήξιμο και συχνοουρία, αλλά και στους δυο σας σκέψεις, φαντασιώσεις, συναισθήματα. Το μωρό σας, που με αγωνία και στοργή φροντίζατε από τότε που δεν ζύγιζε ούτε 4 κιλά, γίνεται ένα μικροσκοπικό ανθρωπάκι που προσπαθεί να σταθεί όρθιο. Και το μικρό αυτό ανθρωπάκι που γκρινιάζει, κλαίει και σας έχει απόλυτη ανάγκη, εξελίσσεται σε ένα αυτόνομο και ανεξάρτητο παιδάκι που τρέχει, μιλάει, χορεύει, τραγουδά και εξερευνά τον κόσμο για να γίνει κάποια στιγμή ένας έφηβος που δε θα σηκώνει και πολλά.

Ακόμα και ο τίτλος που χρησιμοποιούμε για να ονομάσουμε την έννοια του ανθρώπου σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο υποδηλώνει τις λειτουργίες και ικανότητες του. Αδιαμφησβήτητα, η ανάπτυξη του παιδιού κρύβει προκλήσεις, απαιτήσεις και συγκρούσεις, όμως οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα είναι τόσο δυνατά, που πυροδοτούν και ενισχύουν τη σχέση γονέα-παιδιού. Όλα τα αναπτυξιακά στάδια είναι εξίσου σημαντικά, για αυτό και πρέπει να δίνουμε στο καθένα τη σημασία και την αξία που του αντιστοιχεί. Η προγεννητική περίοδος είναι μια δυνατή φάση για το ζευγάρι όπου συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους και αρχίζουν να αντιλαμβάνονται το γονεικό τους ρόλο. Είναι μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές αναστατώσεις, σκέψεις, προβληματισμούς, αγωνίες, φόβους αλλά και όνειρα, προσδοκίες, χαρές και εκπλήξεις. Ας μην ξεχνάμε πώς ξεκίνησε αυτή η όμορφη περιπέτεια, θυμάστε άραγε τις πρώτες μέρες ανακοίνωσης της εγκυμοσύνης; Τι νιώσατε, πώς αντιδράσατε; Οι μέρες κυλούσαν και η κοιλίτσα της μαμάς υπενθύμιζε διαρκώς την ύπαρξη του εμβρύου, εξετάσεις, υπέρηχοι, σωματικές ενοχλήσεις, γέλια, προσμονή. Μέχρι που το έμβρυο ήταν έτοιμο να δοκιμαστεί και να διεκδικήσει μια θέση στην ζωή σας. Φαντάζομαι όλες και όλοι θυμάστε την πρώτη αγκαλιά, το πρώτο χάδι, τα πρώτα λόγια που του είπατε. Αμηχανία πώς θα το πιάσετε, αγωνία για το θηλασμό και μην αρρωστήσει. Αναμενόμενο, οι ανησυχίες για επιβίωση και για να μην χάσετε το πολύτιμο δώρο της ζωής κυριαρχούσαν, στερώντας ενδεχομένως την απόλαυση της κάθε στιγμής. Σαφώς το άγνωστο φοβίζει, όμως η πίστη στις ικανότητές σας είναι το μεγαλύτερο μυστικό.

Ξαφνικά, έχετε ένα βρέφος στο σπίτι, το κοιτάτε, σας κοιτάει, σας έχει ανάγκη. Ξεκινάει μια νέα περίοδος για εσάς αλλά και για το μωρό σας. Η βρεφική περίοδος χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές σε σωματικό, κοινωνικό, γνωστικό επίπεδο. Από εκεί που το βρέφος σας κοιμόταν, ξυπνούσε, έτρωγε, τώρα έχετε ένα ενεργητικό βρέφος που κινείται, αλληλοεπιδρά, επικοινωνεί, παρατηρεί, ζητάει και διεκδικεί. Αυτό το πρώτο του χαμόγελο και τα καμώματα του, σίγουρα έχουν μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη σας. Θυμάμαι μια μαμά να μου εξιστορεί εμπειρίες κυρίως από τον ύπνο, μέχρι και κάτω από το κρεβάτι το βρήκε. Τα αντανακλαστικά τους μεταμορφώνονται σε εκούσιες ενέργειες, αρχίζουν να τα χρησιμοποιούν συνειδητά για να πετύχουν το σκοπό τους, η ανάπτυξη του νευρικού συστήματος ευνοεί τον καλύτερο έλεγχο του σώματος, αλλά και οι αλλαγές σε γνωστικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι μερικά από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά που παρατηρούμε. Στην βρεφική ηλικία εντάσσεται και η απαρχή του κοινωνικού-συναισθηματικού δεσμού αρχικά με τα πρόσωπα πρωταρχικής φροντίδας, τους γονείς και στη συνέχεια ακολουθεί και ο «ξένος». Παρουσιάζονται τα πρώτα σημάδια ύπαρξης του άγχους αποχωρισμού από τα οικεία πρόσωπα και σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της ομιλίας και της κίνησης, το παιδί γίνεται πιο απαιτητικό. Το μικρό σας πιτσιρίκι σίγουρα κάποια στιγμή θα κρύφτηκε μέσα στη φούστα σας, θα αρνήθηκε να χαιρετίσει ένα δικό σας φίλο και θα έκλαψε με λυγμούς την πρώτη μέρα στον παιδικό.

Το μικρό σας το παιδάκι πλέον είναι ανεξάρτητο και αυτόνομο. Τρώει μόνο του, περπατάει, τρέχει, λέει λέξεις, κάνει μορφασμούς, ζωγραφίζει, κάνει ποδήλατο, απομακρύνεται από εσάς και εσείς από εκείνο. Η προσχολική ηλικία χαρακτηρίζεται από την ολοκλήρωση και κατάκτηση της ομιλίας και της αδρής και λεπτής κινητικότητας για να μπορεί το παιδί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της μέσης παιδικής ηλικίας. Αν και υπήρχε φόβος μην χτυπήσει, όταν βλέπατε το μικρό σας το παιδί να τρέχει, να σκαρφαλώνει και να χοροπηδάει, το καμαρώνατε και ήσασταν περήφανοι για την εξέλιξή του. Θυμάμαι μια μαμά να μου περιγράφει ομηρικούς καυγάδες με την κόρη της με αφορμή τη χρήση του ψαλιδιού. Από τη μια η μαμά να τρέμει μήπως τραυματιστεί και από την άλλη το παιδί χαρούμενο να κόβει τη χειροτεχνία του. Αφήστε τα παιδιά να πειραματιστούν, να δοκιμάσουν, να προσπαθήσουν αλλιώς δεν θα μάθουν. Εξάλλου τις περισσότερες φορές ζητάν να κάνουν κάτι στο οποίο τα ίδια ξέρουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν, έστω και με δυσκολία. Σαφώς χρειάζεται εποπτεία και καθοδήγηση, αλλά και εμπιστοσύνη.

Βασικό χαρακτηριστικό αυτού του αναπτυξιακού σταδίου είναι ο ρόλος του παιχνιδιού και η δημιουργία των πρώτων κοινωνικών σχέσεων με συνομήλικους. Το παιχνίδι είναι ο καλύτερος, ο πιο άμεσος και αυθόρμητος τρόπος επικοινωνίας με το παιδί. Στην αρχή τα παιδιά παίζουν παράλληλα, αλλά η μορφή του αλλάζει και γίνεται αλληλεπιδραστικό και συμβολικό, περίπου στην ηλικία των 4-5 ετών. Θα θυμάστε και εσείς στιγμές να προσπαθείτε να πείσετε δίχρονα παιδάκια να παίξουν και να μοιραστούν τα τουβλάκια τους, όμως μάταια. Σε αυτήν την ηλικία κυριαρχεί ο εγωιστικός τρόπος σκέψης και δυσκολεύονται να μπουν στη θέση του άλλου. Επομένως, τα λογικά σας επιχειρήματα είναι ακατανόητα για εκείνα, έτσι λοιπόν καθίστε και εσείς μαζί τους και καθοδηγήστε το παιχνίδι τους χωρίς κριτική και παρεμβατική διάθεση. Μην ξεχνάμε ότι το παιχνίδι είναι το καλύτερο μέσο αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας. Θυμηθείτε εσείς πώς παίζατε ως παιδιά και αφήστε τον εαυτό σας να το απολαύσει. Κάθε λεπτό που περνάει δεν γυρνάει πίσω.

Προχωρώντας στο επόμενο στάδιο, χαρακτηριστική εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η πρώτη μέρα στο δημοτικό. Στη μέση παιδική ηλικία βρίσκετε το καμάρι σας - μεγάλωσε το παιδί μας - με τα πρώτα του βιβλία και τετράδια να αποθηκεύονται σε κούτες για ενθύμιο. Η είσοδος στο δημοτικό πυροδοτεί μια άλλη αναπτυξιακή περίοδο με νέες απαιτήσεις και προκλήσεις. Φαντάζομαι οι περισσότεροι γονείς αγωνιούν για τη σχολική επίδοση των παιδιών τους και πώς θα ανταποκριθούν στις μαθησιακές απαιτήσεις. Να είστε σίγουροι ότι όλα τα παιδιά είναι έτοιμα να μάθουν να γράφουν, να διαβάζουν και να μετράνε, εφόσον βέβαια υπάρξουν και τα κατάλληλα ερεθίσματα και διδασκαλία. Οι ικανότητες είναι εγγεγραμμένες, αρκεί να τους παρέχουμε τις κατάλληλες συνθήκες μάθησης, σύμφωνα με το δυναμικό του κάθε παιδιού. Συνεπώς, εάν δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, το παιδί θα βρει το ρυθμό του.

Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι σε αυτήν την ηλικία είναι ο ρόλος της φιλίας. Γιατί είσαι στεναχωρημένη, κορίτσι μου; Γιατί δεν ήθελε να παίξουμε μαζί η φίλη μου η Μαρία. Φράσεις και παράπονα που ακούτε καθημερινά και σας προκαλούν αμηχανία γιατί δεν ξέρετε πώς να τα διαχειριστείτε. Πολλές φορές το παιδί δεν ζητάει από εσάς λύσεις, απλώς να το ακούσετε. Έτσι λοιπόν, αφιερώστε χρόνο με υπομονή και συγκέντρωση, ακούστε τι έχει να σας πει και μη βιαστείτε να δώσετε τη συμβουλή σας. Κάπως έτσι χτίζεται μια ασφαλής σχέση επικοινωνίας χωρίς κριτική και φόβο, βάση πολλή σημαντική για να αντέξει τους κραδασμούς της εφηβείας. Η εφηβεία χαρακτηρίζεται κυρίως από βιολογικές αλλαγές, νέα ενδιαφέροντα, ετερόφυλες σχέσεις και μια προσπάθεια τελικής αναδιοργάνωσης και ανασυγκρότησης, ακολουθώντας το δρόμο προς την ενηλικίωση. Πρέπει να είστε κοντά στα παιδιά σας από τις μικρές ηλικίες για να ανταπεξέλθετε στα τερτίπια της εφηβείας. Θα έρθετε αντιμέτωποι με ερωτήματα και πληροφορίες που ενδεχομένως να σας ξαφνιάσουν, διατηρήστε την ψυχραιμία σας και μη διστάστε να ζητήστε χρόνο για να δώσετε μια απάντηση.

Συνεπώς κάθε αναπτυξιακό στάδιο κρύβει τα δικά του μυστικά, όμως το ταξίδι της ανάπτυξης του ανθρώπου είναι συναρπαστικό, διασκεδαστικό, δυναμικό και συνεχές. Γεμίστε τις βαλίτσες σας με όμορφες αναμνήσεις, συναισθήματα και εικόνες από τους ανθρώπους που αγαπάτε. Αυτή άλλωστε είναι και η πιο σημαντική κληρονομιά που μπορείτε να χαρίστε στα παιδιά σας, έτσι ώστε να είναι ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της πραγματικής ζωής, αλλά και για να δημιουργήσουν και εκείνα μια υγιή και αγαπημένη οικογένεια.

Μυρτώ Στάγκου, Ψυχολόγος ΑΠΘ/ΜΑ, Εξειδικευμένη στη συμβουλευτική παιδιών-εφήβων και στην Ειδική Αγωγή

Αγίας Σοφίας 46
Τηλ: 6947940512
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.